Lekcja 1 – czyli o kurczakach i tajskich wyspach

W tym kursie będę przedstawiał litery tajskie w kolejności od najprostszych i najczęściej używanych do trudniejszych i rzadziej używanych, a nie zgodnie z oficjalną kolejnością tajskiego alfabetu. Tak się jednak składa, że pierwszą literą będzie również ta, która rozpoczyna tajski alfabet. Takie „a” z naszego abecadła, czyli:

ก ไก่, czyli „go – gaj¹ (kurczak))”

Jak trochę wysilić wyobraźnię, to kształtem przypomina głowę kurczaka z dzióbkiem z lewej strony i tak możecie ją zapamiętać. Potraficie ją znaleźć w tabeli tajskich spółgłosek? Bardzo dobrze.

Jak ktoś z was zna Międzynarodowy alfabet fonetyczny IPA, to literę tę zapisujemy w nim tak: [k]

Wśród tajskich spółgłosek są tylko dwie, które nie mają „kółeczka” (niedługo zobaczycie co to), i ก ไก่ jest właśnie jedną z nich. Pisze się ją też bardzo prosto – zaczynamy na dole z lewej i nie odrywając długopisu od papieru, rysujemy kształt. Jak wspominałem wcześniej, czasami słówka przypisane literom są rzadko używane, ale z pewnością nie jest tak w tym przypadku. Słówko ไก่ „kurczak” znajdziemy wszędzie. Ile razy występuje ono na poniższym zdjęciu z menu restauracyjnego? A ile razy widzicie tam literę ก w innych słowach?

(Zaznaczone wszystkie ก na tym zdjęciu można zobaczyć tutaj)

Więcej będzie na ten temat później, ale dlaczego właściwie ไก่ czyta się „gaj¹“? Po prostu dlatego, że pierwszy znak to samogłoska „ไ”, czyli „aj”. W tajskim samogłoski mogą być przed, po, a nawet nad i pod spółgłoską do której są przypisane! Niezależnie od tego, gdzie się znajdują, zawsze wymawia się je po dźwięku spółgłoski. W tajskim praktycznie nie ma sylab zaczynających się od dźwięku samogłoski (poza wyjątkami, o których później), a zdecydowana większość to albo spółgłoska-samogłoska-spółgłoska, albo tylko spółgłoska-samogłoska. Słówko ไก่ to właśnie przykład tego ostatniego.

A skąd wiadomo, że to ton „1. sijang ek”? Jest kilka zasad, o których trzeba pamiętać żeby poprawnie zidentyfikować ton, ale w tym przypadku jest to wyjątkowo proste. Widzicie tę małą pionową kreskę nad spółgłoską ก? To tak zwany znacznik tonu. Są ich cztery, a ten akurat oznacza, że sylaba będzie miała ton „1. sijang ek”. Wszystkie znaczniki tonów i samogłoski poznacie później.

Jakie jeszcze są popularne wyrazy z literą ก?

กรุงเทพฯ grung⁰ teep¹ – Bangkok (dosł. miasto aniołów)
กิน gin⁰ – jeść
เกาะ go¹ – wyspa
แก่ gee¹ – stary/a
เด็ก dek¹ – dziecko
นก nok³ – ptak
บอก book¹ – mówić
ปาก paak¹ – usta
มาก maak² – bardzo, dużo
ยาก jaak² – trudny/a
รัก rak³ – kochać
ลูก luuk² – dziecko (w znaczeniu np. moje dziecko)
เล็ก lek³ – mały/a
โลก look² – świat
สนุก sa¹nuk¹ – zabawa
หก hok¹ – sześć
อยาก jaak¹ – chcieć
ออก ook¹ – wychodzić
อากาศ aa⁰kaat¹ – pogoda
ดอก dook¹ – kwiat

Sami przyznacie, że to cała masa fajnych i przydatnych na co dzień słówek. Możemy nawet zacząć budować z nich proste, ale poprawne gramatycznie wyrażenia! Np.:

เด็กกินไก่ dek¹gin⁰gaj¹ – dziecko je kurczaka
รักลูก rak³luuk¹ – kochać dziecko
ยากมาก jaak²maak² – bardzo trudny/a
เกาะเล็ก go¹lek³ – mała wyspa

Zauważyć możecie na tych przykładach parę ciekawych rzeczy na temat tajskich zdań:

• Między wyrazami nie ma przerw.
• Fakt, że w tajskim nie ma odmiany przez osoby, liczby czy przypadki powoduje, że znając tylko formę podstawową słowa, możemy je od razu używać z zdaniach.
• Tak samo, jak w języku polskim, w tajskim podstawowy szyk zdania to podmiot-orzeczenie-dopełnienie (เด็กกินไก่ dek¹gin⁰gaj¹ – dziecko je kurczaka).
• Inaczej niż w polskim, przysłówek następuje po przymiotniku (ยากมาก jaak²maak² – bardzo trudny/a), a przymiotnik po rzeczowniku który opisuje (เกาะเล็ก go¹lek³ – mała wyspa).

Biorąc pod uwagę te zasady i słówka, które już poznaliście, spróbujcie stworzyć nowe wyrażenia z kilku wyrazów.

Zanim przejdziecie do następnej lekcji, posłuchajcie jeszcze raz wszystkich wyrazów, przykładając szczególną uwagę do tonów. Powtarzajcie każde słowo na głos sami.

Lekcja 2 czyli ryż i jajka ->